Dili-18/09/2025-Média
Defisensia, Community
Based Rehabilitation Network Timor-Leste (CBRNTL), hamutuk ho ministerium, parseiru
relevante no ONG sira, realiza workshop hodi diskute kona-ba “Hametin Sistema
Dadus no Analiza Lakuna sira kona-ba Direitu Ema ho Defisensia iha rai-laran
hodi halo dezenvolvimentu ho inkluzivu la husik ema ida iha kotuk.
Diretora
Ezekutivu CBRNTL, Norberta Soares hatete, apresia ba parseiru sira hotu nia
presensa, iha atividade ohin, atu diskute no tau ideia hamutuk relasiona ho
dadus no haree ba lakunas sira ne’ebé enfreta hela ba futuru atu haree no fó
oportunidade ba ema hotu liliu maluk feto sira ho inkluzivu.
“Agradese
ba parseiru sira hotu ohin presensa iha
ne’e ita hatene katak mai ho komprimisiu boot ida atu bele avansa inkluzaun, nune’e
mak uza oportunidade hodi halo konsultasaun no hametin liutan ita nia politika
no hametin asaun ne’ebé inkluzivu no dadus mós inkluzivu maka xave ba
dezenvolvimentu ne’ebé inkluzivu. Ita hasoru malu iha workshop atu fahe ba
malu, ita nia esperiensia no hanoin diak sira kona-ba inkluzaun ba EhD iha TL
espesifikamente liga ho dadus. Tanba ita hatene TL atu protese no hakonu direitu
EhD liuhusi ratifikasaun konvensaun diretur EhD no aprovasaun implementasaun ba
Planu nasional EhD. Nune’e ita hatene dezafiu no kritiku boot ne’ebé nafatin
hasoru mak falta dadus ne’ebé mak desagrega
no dadus ne’ebé inkluzivu se dadus laloos difisil tebes mai ita ba
ministeriu no ONG oinsa ita bele planeia atividade programa, hodi responde ba
politika ne’ebé efektivu nomos aloka rekursus no halo monitorin no responde ba
lakuna ne’ebé EhD hasoru liuliu feto no labarik defisensia ”, Dehan Diretora
CBRNTL, iha Salaun Kafe Tauwer Fatuhada, Dili, 18/09.
Iha
fatin hanesan Diretor Nasional Pessoas Portadora Defisensia, Domingos H. Maia,
sente kontente tebes ho atividade ne’e oinsa atu tau ideia hamutuk no haree ba
dadus sira. Nune’e ba oin iha parte balun hatudu dadus kona-ba EhD, ita
preparadu ona no dadus sira ne’e sei rai hamutuk iha relatoriu hodi haruka ba
Zenebra iha tinan ne’e.
“Hau
hanoin atividade ohin no aban importante tebbes antes realiza atividade ne’e
CBRNTL koordena ho MSSI hanesan lidera planu asaun ba EhD atividade di’ak tebes
ba ita hotu, nune’e informasaun hotu ita bele integra ona ita hotu hatene katak
ita finaliza ona relatoriu Timor-Leste iha tempu badak sei haruka ba iha
Zenebra, informasaun ne’ebé iha mai husi ministerium, implementador ba planu
asaun nasional ba EHD formasaun no dadus mai husi ita hotu. Maibé ita tenke
rekoinese dadus ne’ebé ita fornese sedauk integra no dadus balu sei iha lakunas
ba ita, hodi fornese informasaun ba iha sekretariadu. Tanba ne’e ho
atividade bele ajuda ita husi parte
governu no ONG sira hodi hadia lakunas ne’ebé durante ne’e hasoru ita bele
integra informasaun hotu ba asuntu EhD nian”, Afirma Diretor Nasional Pessoas
Portadora Defisensia.
Diretor
ne’e salienta tan, husu ba partisipante sira hotu atu nafatin halo diskusaun
saida mak durante ne’e sai hanesan lakunas ba ita hotu favor nafatin halo
diskusaun. Nune’e bele hamosu dadus ne’ebé di’ak, atu integra mós asuntu
defisensia iha ita nia instituisaun ka servisu fatin.
Tuir Representante Xefe UN Women iha Timor-Leste, Liliana Amaral argumenta, UN Women nafatin apoiu no servisu hamutuk ho governu Timor-Leste no ONG sira, hodi haree ba asuntu planu asaun nasional ba EhD iha rai-laran, apresia tebes ba atividade ne’e hodi diskute kona-ba dadus no tau ideia hamutuk ba lakunas ne’ebé durante ne’e hasoru iha tereñu, oinsa ba futuru bele iha instrumentu di’ak hodi rekolla dadus sira.
“Liuhusi
programa HAKBIT atu hakbesik nafatin ba parseiru tomak ba ministeriu sira liuliu
MSSI no ONG sira hotu, hodi fó tempu hola parte iha workshop ne’e hodi fó hanoin
ba asuntu defisensia oinsa atu haree dadus EhD ne’ebé existe ho dadus ne’ebé
ita iha oinsa bele halo no uza instrumentu ne’ebé ita realiza ona, hodi hamosu
progresu ne’ebé diak no planu sira, familia UN Women nafatin servisu hamutuk ho
liña ministerium no ONG sira hodi asegura planu asaun nasional ba EhD iha
Timor-Leste”, Tenik
Entretantu,
iha workshop ne’e partisipa husi Ministeriu balun, Representante Xefe UN Women iha Timor-Leste, Organizasaun Noun
Governamental balun no Ema ho Defisensia.
Jornalista : Eufrozina no Geraldino
Editor : Média
RKDTL
0 Comments