Dili-12/09/2025-Média Defisensia, Sosiedade Sivil husu Parlamentu Nasional atu kansela sosa kareta prado foun ba deputadu sira, ho desizaun sosa kareta la kontribui ba instabildiade nasional liu-liu sustentabilidade estadu nian tanba gastu desnesesariu
Tuir Portavós Asosiasaun
HAK, Afonco de Jesus Mendonca, hatete Parlamentu Nasional nu'udar orgaun
soberanu daruak iha ne'ebé deputadu sira hola knaar nu'udar reprezentante povu
tenke diskuti ho Governu tau prioridade orsamentál responde ba nesesidade povu,
tanba ne’e sosiedade sivil la konkorda atu sosa viatura foun.
“Ami husu ba Parlamentu
Nasional emediatamente tenke kansela sosa kareta ba deputadu sira. Di’ak liu uza
osan kareta nian aloka fali ba prioridade povu nian hanesan Saude, Edukasaun,
Infraestrutura bazika ho Agrikultura no Deputadu sira tenke hatudu ezemplu
responsabilidade ba jestaun finanseiru no hatudu solidariedade ba povu. PN produs
Politika Públiku tenke orienta ho objetivu prinsipál ba garante bem-estar povu,
tuir Konstituisaun Artigu 6 ne'ebé deskreve kona-ba objetivu jerál ita nia rain
no Parlamentu tenke garante transparensia iha orsamentu hotu no fó asesu ba
sosiedade sivil. Husu deputadu atu servisu ba povu, la'ós sosa kareta, tanba prioridade
ba povu mak saúde no infraestrutura ne’e mak servisu la'os osan gasta ba kareta
lusu”, Dehan Portavós iha press konferensia iha Asosiasaun HAK Farol, Dili, 12/09.
Portavós Salienta, politika
PN aprova osan sosa kareta 65 ba deputadu sira ho montante osan millaun 4.2.
HAK konsidera la nesesariu sosa kareta ba deputadu sira, povu Timor-Leste
enfrenta hela kiak multidimensional 41,8%, malnutrisaun 47,1%, dezempregu 5,1%,
no dependénsia boot ba Fundu petrolíferu.
“Ami halo monitorizasaun
dadus periodu 2024 iha Munisipiu Baucau, Viqueque, Aileu, Ainaro, Dili no
Ermera, iha Suku 50. Asuntu bee moos-husi uma kain 66,363, uma kain 70% asesu
ona kanalizasaun, uma kain 15% kontinua asesu bee matan ho mota no uma kain 15%
kontinua asesu bee posu. Sektor Agrikultura husi Suku 50, total irigasaun 54,
Irigasaun ho kondisaun di'ak 11 no irigasaun kondisaun la di'ak 43. Total
trator 28, kondisaun traktor di'ak 18 no kondisaun la di'ak 10. Setór Saúde-iha
Suku 50-Postu Saude 41, Postu Saude ne'ebe asesu bee moos 37 no seldauk asesu
bee moos ho di'ak 13. Iha Postu Saude 31 iha ai-moruk sufisiente no iha Postu
Saude 10 mak menus aimoruk”,Tenik Portavós.
Entretantu, situasaun
hirak iha leten ilustra hela povu Timor-Leste moris iha injustisa nia laran,
neʼebé kontribui maka'as, hosi politika públika ne'ebé diskriminativu, la
inkluzivu, husik no hamosu fitar violasaun direitus umanus no liberdade
fundamental ba sidadaun sira.
Jornalista : Geraldino Magno
Editor :
Média RKDTL
0 Comments