Dili-18/08/2025-Média Defisensia, ALFeLa Timor-Leste hamutuk ho parseiru internasional, Governu no ONG lokal realiza enkontru jeral no lansa relatóriu anual instituisaun ne’ebé ALFela atinji iha periodu 2022-2023 nune’e ba futuru kontinua fó asistensia Legal ba Feto no Labarik iha rai-laran.
Diretora ALFela, Marcelina Amaral, fó apresiasaun ba parseiru sira tantu internasional ka nasional sira nia apoiu ba atijimentu servisu ne’ebé ALFeLa hala’o, hodi fó asistensia ba feto no labarik sira bainhira hasoru violénsia atu buka dalan hamutuk no mekanismu dalan tuir justisa formal.
“Ami
agradeses ba Parseiru save sira AlFela nian hodi atinji progresu iha tinan
2022-2023 ALFela konkretiza duni sira nia asaun, hodi ajuda feto no labarik
sira ne'ebe hasoru kualker krime ka violénsia hodi hakat ba buka justisa husi
mekanismu justisa formal. ALFeLa mak esperensia iha periodu tinan 2022-2023
hatudu katak maske vitima feto no labarik sira barak hakat ona tuir dalan
sistema justisa formal, iha mos vitima balun seida’uk iha konfiansa ba
sistema Justisa Formal. Iha Periodu tinan rua nia laran 2022-2023 vitima feto
no labarik sira ne'ebe sai benefisiariu ba ALFeLa nia asistensia legal hamutuk
kazu foun 1.202 kompostu husi Feto no labarik feto iha 1.170, labarik mane sai
vitima 30 no feto transjeneru 2”, Dehan Diretora ALFela Marcelina, iha Hotel
Timor, 15/08.
Diretora
ALFeLa hatutan tan, espera ho atitidade enkontu no lansamentu ne’e hodi fó sai
ba públiku kona-ba prestasaun servisu ne'ebe atinji durante tinan 2 nia laran. Nune'e komunidade no Sosiedade bele hatene rezultadu violénsia hasoru feto no
labarik iha Timor-Leste, kada tinan ho kuantidade sempre aumenta no ema hotu
kontribui hapara sıklu violénsia iha rai-laran.
“Kazu
tuan sira ne'ebé sei ativu iha prosesu nia laran, durante periodu ida-ne'e
hamutuk besik 2000. Kazu hirak ne'e mak kazu Violensia Doméstika 60%, kazu
Violasaun Seksual 22%, no Krime sira seluk nomós kazu sivil hanesan
Alimentasaun ba Menores iha 15% Husi kazu foun no tuan neʼebé prosesu legal
remata ona iha 91% no kazu 1% lakohi hetan asistensia husi Alfela tanba hetan
ona asistensia legál husi Instituisaun seluk, iha 3 % iha kliente lakohi ba
tribunal, no 5% lakon kontaktu ho ALFela. Husi kazu sira ne'e Vitima hato'o
sira nia sentementu satisfasaun ba ba sira nia kazu neʼebé hetan asistensia
legál husi Advogado/a ALFeLa liu-liu ba kazu sira ne'ebe hetan ona desijaun
husi tribunál tha Vitima balun la satisfas ho prosesu kazu la'o neneik iha Ministériu
Públiku no Tribunal. Tanba adia julgamentu ba tempu kleur, Diligénsia ihe
Ministériu Publiku kleur liu liu kazu Abuzu Seksual ba Menor Idade, inklui kazu
insestu no kazu Violénsia Domestika sira lha Periodu ida ne'e kliente ema ho
difisiensia hamutuk 36 kazus mai husi difisénsia fiziku, Intelektual,
komunikasaun no psikososial. Husi kazu sira ne'e vitima besik na’in 700 hetan
ona apoiou Sosial ka apoiu Umanitariu husi MSSI. Iha Periodu tinan 2022-2025
ALFeLa konsege atinji programa servisa prinsipal hanesan Asistensia
Legal, Edukasaun Legal, Programa Advokasia no Reforsa Instituisaun”, Salieta Diretora ALFeLa.
Iha
fatin hanesan Vise-Ministra Solidariedade Sosiál no Inkluzaun (MSSI), Céu
Brites dehan, iha okaziaun lansamentu Relatóriu Anuál Asisténsia Legál ba Feto
no Labarik katak Violénsia bazeia ba
Jéneru nu’udar violasaun direitu umanus ne’ebé akontese iha fatin barak iha mundu,
infelizmente, sai hanesan realidade ida mós iha Timor-Leste. ALFeLa nu’udar
organizasaun úniku ne’ebé fornese Asisténsia Legál ba vítima iha Timor, sai mós
hanesan parseiru xavi ba Governu no mós mahon ba vítima sira.
“Ha’u
hakarak kongratula ALFeLa nia servisu no asisténsia hotu ne’ebé halo ona iha
tinan barak, ha’u iha esperansa bo’ot katak, relatóriu rua ne’e sei sai
evidénsia barak ba ita hotu kona-ba susesu sira, mudansas di’ak ne’ebé
sobrevivente violénsia sira simu liuhosi asisténsia ALFeLa nian ba vítima feto no labarik iha Timor sai mós parseiru xavi ba
Governu” , Tenik Vise-Ministra MSSI.
Entretantu,
iha enkontru jeral no lansamentu relatónu partisipa husi parseiru Save
sıra hanesan Membru Governantes, parseiru hosi Sosiedade Sivil, Parseiru husi Autoridade
Judisiariu, Embaixadór sıra iha Timor-Leste nomós Parseiro sira husi Doador
Internasional sira ne'ebé durante ne'e apoiu finanseiru ba ALFela
Jornalista : Geraldino Magno
Editor : Média RKDTL
0 Comments