CGT-TL SOSIALIZA KONVENSAUN DIREITU EhD BA EMBAIXADÓR FOUN IHA MINISTERIU SIRA

 

Dili-03/07/2025-Média Defisensia, Corre Group Transparency Timor-Leste (CGT-TL), realiza sosializasaun asuntu Ema ho Defisensia no konvensaun diretu EhD ba embaixadór foun sira iha Ministerium no Sekretariu Estadu ne’ebé tuur iha Planu Asaun Nasional ba EhD iha Timor-Leste, hodi redus deskriminasaun no kria asesibilidade ba ema hotu ho inkluzivu.

Koordenadór Nasional, Jemicarter Moniz dos Reis, hatete atividade sosializasaun asuntu ema ho defisensia ba embaixadór foun sira, hodi hatene importansia ba ministeriu sira nune’e bele kontinua implementa Planu Asaun Nasional ba EhD iha rai-laran.

“Sosializa informasaun husi RHTO no ADTL kona-ba CRPD ba Planu Asaun Nasional ba EhD ida ne’e importante tebes tanba ita iha embaixador foun ba EhD, ohin halo sosializasaun bai ta nia embaixador sira mos bele iha konese diak asuntu ema ho defisiensia. Tuir PAN ne’ebé maki ha katak ministeriu no sekretariu estadu mak agora implementa PAN ba EhD, maibé sira ladun envolve maximu oinsá sira bele rona preokupasaun EhD nian hodi hatoo ba iha  ministeriu balu preokupa hela sira nia servisu no prezemsa iha ne’e mak Edukasaun, Saude, Obras sira-na’in tolu partisipa iha sosializasaun ne’e”, Dehan Koordenadór CGT-TL Jemicarter iha Salaun Tawer Fatuhada Dili, 02/07.

Hatutan tan, Koordenadór Nasional Jemicarter, katak CGT-TL iha ona estabelesimentu ba programa EhD, maibé presiza orsamentu seriu nune’e bele implementa programa sira, liga ho EhD nia preokupasaun liuliu asesibilidade hodi asesu ba edukasaun, saude no seluk tan.

“Ita estabelese ona programa EhD nian liga ho orsamentu estadu dala barak ita sempre hatoo preokupasaun ba oinsa sira bele aloka orsamentu ba hadia asesibilidade ba EhD. Ita haree katak iha ministeriu balu ita haree nia progresu ne’e di’ak, ita haree halo dezenvolvimentu ba EhD lao ho di’ak. Tanba ministeriu MTK nia kria buat barak liuliu rampa sira halo iha elazer sira no edukasaun kria rampa iha eskola, hodi fasilita maluk defisiensia sira. Ita nafatin eziji ba governu tanba sedauk tau seriedade no orsamentu ba maluk Defisensia sira ita nafatin halo advokasia ba iha Parlamentu Nasional ho maneira oinoin bele liuhusi audiensia nune’e bele tau atensaun ba EhD”, Esplika Koordenadór CGT-TL.

Iha fatin hanesan Xefe Planeamentu Transporte Komunikasaun, Marcal Pinto dehan, Ministeriu iha ona Asuntu Politika Nasional no abordajen sira ba iha planu asaun nasional ba EhD hahu kedas iha tinan kotuk atividade barak hala’o ona iha tereñu, hodi responde ba preokupasaun EhD liuliu kria rampa sira iha instituisaun rasik no fatin públiku balun no sei kontinua tan.

“Hau nu’udar Embaixdór foun iha MTK ba Asuntu Politika Nasional hanesan abordajen jeneru deklarasaun OBS no PAN ba EhD hahu 2021 to’o 2030 atividade ohin relevante ba ausntu ne’e. hanesan embaixador servisu hanu 2013 too mai ohin loron atividade lubuk ida, ami realiza no halo ona bazeia ba PAN ba EhD liga ba planu ministeriu nian kada tinan sempre halao. Iha periodu hirak nia laran mai Nunu governu konstituisional iha 2023 mai ami iha atividade ne’ebé implementa mak halo sosializasaun ba transporte seguru ne’ebé kada tinan MTK preve orsamentu iha deklarasaun OBS ne’ebé ita sempre halo iha munisipiu sira no tinan ne’e ita iha prosesu preparasaun dokumentu ba terseiru trimester, ita kontinua halo ba munisipiu sira ne’ebé sedauk ba no postu sira ne’ebé previstu ona iha planu asaun iha ministeriu nian”, Tenik Xefe Planeamentu Transporte Komunikasaun

Entretantu, benefisiariu sira ne’ebé ministeriu atu fó transporte públiku seguru ba EhD mak konvida feto potesial 10, balun vida agrikultura no kondutór sira ministeriu halo iha munisipiu sira inklui asesibilidade, bazeia ba konvensaun internasional ne’ebé koalia ba asesibilidade no letra braille. Bainhira iha avisu ruma tenke hakerek ho letra braille, nune’e EhD matan bele asesu rasik ba informasaun sira no kria rampa ba iha autobas. Ministeriu rekruta ona maluk defisiensia ida servisu iha instituisaun refere durante tinan rua ona.

Partisipa iha atividade sosializasaun ne’e husi Ministeriu Saude, Edukasaun, SECOMS, ONG no Ema ho Defisiensia husi RHTO no ADTL. Orador prinsipal nain-tolu husi Rais Hadomi Timor-Oan, Asosiasaun Defisensia Timor-Leste no Core Group Transparency Timor-Leste.

Jornalista  : Geraldino Magno

Editor        : Média RKDTL

 

Post a Comment

0 Comments