Dili-29/04/2025-Média Defisiensia, Programa Monitorizasaun Ba Sistema Judisiáriu ho lian Ingles Judicial System Monitoring Programe (JSMP), lansa Relatoriu Observasaun Jeral tolu mak Setór Justisa, Parlamentu Nasional no Relatoriu Institusionál ba tinan 2024, aumesmu tempu aniversariu JSMP ba dala XXIV eziste iha Timor-Leste.
Direitora
Ezekutivu JSMP Ana Paula Marcal , hateten organizasaun lokal orgullu tebes tanba
bele fó kontribuisaun ba sektor rua iha Timor, hanesan setor Justisa no sektor
Lesjislativu, tanba orgaun soberanu balu mós partisipa iha lansa relatoriu ida-ne’e
lori JSMP nia naran hato’o agradese tebes ba kolaborasaun ne’ebé di’ak tebes.
“Ohin
loron tinan JSMP nian ba dala XXIV babain halo ona nomos lansamentu relatoriu Tolu
iha tinan kotuk nian, hanesan, Relatoriu Observadór Jeral Setor Justisa, Parlamentu
Nasional no Relatoriu Institusional 2024. Relatoriu sira koalia kona-ba progresu no dejafiu haree
liu ba violensia bazeia ba jeneru, no labarik sira ne’ebé sai foku ba JSMP
durante tinan hira nia laran, kona-ba sofrimentu sira nian feto no labarik sira
hasoru”, Dehan Diretora JSMP iha Salaun Delta Nova, Dili 28/04.
Diretora
JSMP hatutan tan, agradese ba parseiru sira durante fó apoiu ba JSMP, sempre hamutuk kualker tempu, orgullu
ba tribunal rekursu nakloke no kolabora durante ne’e ho JSMP. Tanba tuir dadus
hatudu husi parte relevante sira katak VBJ aas tebes iha rai-laran.
“Dadus
hatudu liuhusi Tribunál, Prokuradór no Polísia sira durante servisu hamutuk ba
iha violensia bazeia jeneru, kazu aas tebes iha tribunal kualker primeira
instasia iha territoria Timor-Leste tomak, presiza tau atensaun makas ba maluk
sira ne’ebé sofre ba VBJ. Iha tinan kotuk JSMP halo monitorizasaun rejistu hamutuk
Atus Tolu Hitunulu Resin Lima (375), signifika maioria duni, iha esforsu balu
autor tribunal sira halo diak ona, iha investigasaun defeza atu halo mós
desizaun kazu VBJ sensivél tebes. Iha matadalan ba investigasaun Ministeiru Públiku,
Juiz sira bainhira foti desizaun haree matadalan ne’e atu sai hanesan kazu
grave pena todan no kazu grave pena Kaman, Matadalan ida atu oreinta autór
tribunál sira”, Afirma Diretor JSMP.
Tuir
Prezidente Tribunál Rekursu, Deolindo dos Santos, agradese ba JSMP bele konvida hodi hola parte iha serimonia lansamentu relatoriu tinan kotuk nian, no parabens ba JSMP
selebra aniversariu ba dala XXIV.
“Agradese no parabens ba JSMP ba ezistensia hodi dezenvolve rai ida ne’e fila ba ema ida-idak no la depende ba ema ida, timor atu sai nasaun ida ne’ebé mak dezenvolvimentu presiza ema timor hotu. Relatoriu monitorizasaun ne’e importante tebes, tanba sai hanesan elementu dezemvolvimentu, kolaborasaun JSMP nian no esforsu tomak atu kontribui ba rai ida-ne’e importante tebes. Dala barak iha autoridade buat hotu ita halo ne’e ita sente loos hotu, tanba ne’e mak importante tebes ba JSMP nia ezistensia hodi fó mós apoiu”, Argumenta Prezitente Tribunal.
Iha
fatin hanesan Ministru Justisa, Sérgio de Jesus F. da Costa Hornai, dehan ezistensia
JSMP nu’udar instituisaun estadu hanesan konsolidasaun estadu ida. Fó parabens
ba JSMP nia servisu ho esforsu iha extra ordinariu ne’ebé di’ak ba iha sektór orgaun estadu nian durante
ne’e.
“Ita
hotu mai ho vizaun boot ho estrateziku dezenvolvimentu nasional ba to’o 2030,
nu’udar giaun boot, ita hotu buka esforsu atu halo integrasaun ba iha programa
nasional ho dezenvolvimentu hotu-hotu iha matadalan planu estratejiku ho
programa sektor justisa. Fó parabens ba JSMP nia servisu ne’ebé mak esforsu iha
extra ordinariu iha setor Orgaun Estadu, Prokuradór, Tribunal, Defensor Públiku,
Advogadu, Governu rasik ho verdade no konsolida iha estadu”, Tenik Ministru
Justisa.
Entretantu,
Ministru Justisa apresia ho JSMP nia servisu kada tinan sempre halo relatoriu, fó ba iha Estadu,
Governu, Parlamentu Nasional, Tribunal no Prezidente Republika, atu halo
leitura ida-idak, parabens ba JSMP produs relatoriu, hodi observa segundu
orgaun estadu, iha kompetensia no halo observasaun servisu Parlamentu Nasional
inklui fiskalizasaun, lezislasaun no halo
desizaun politika estadu nian.
Jornalista :
Eufrozina Braz
Editor : Média RKDTL
0 Comments