PN-BSI-TL HO GOVERNU, AUTORIDADE LOKAL NO SOSIEDADE SIVIL DISKUTE BEE MOOS, SANEAMENTU BA KOMUNIDADE

 


Díli-01/03/2025-Média Defisiensia, Plataforma Nasional Bee Saneamentu no Ijine iha Timor-Leste (PN-BSI-TL), hala'o diskusaun hamutuk ho Governu, Autoridade Lokal no Sosiedade Sivil  kona-ba reforsa koodenasaun no kooperasaun servisu hodi garante fornesimentu bee moos, saneamentu ba komunidade iha teritoriu laran tomak

Prezidente Bee Timor-Leste. EP, Gustavo da Cruz hateten, dialogu ohin atu garante bee moos ba iha teritoriu laran tomak, iha parte barak atu kontribui ba povu tomak la'os Governu,sosiedade sívil parseiru de’it importante komunidade tomak.

“Governu apoiu husi dialogu sira seluk ne'ebé fahe informasaun ba públiku atu Governu mak hala'o nia servisu mesak no itá nia parseiru Sosiedade Sívil atu hafanun nafatin Governu oinsa atu bele tau matan ba inan aman durante ne'e balun halerik husu governu nia apoiu, iha mudansa ne'ebé mak ita halo tantu governu kontinua  haree akontese reforma iha finanseiru  administrativa atu halo intervensaun rápida ba ita nia komunidade sira, maske enkuardamentu legal sira fó intervensaun rápida. Maibé itá mós iha limitasaun rekursus umanus, finanseira material ekipamentu sira fator 3 ne'e termina ita nia intervensaun ba garante fornesementu ba ita nia komunidade sira, tanba ne'e  husi dialogu hirak ne'e Governu prontu rona informasaun sira husi baze oinsa mak ami atu bele fó resposta”, Dehan Prezidente BTL. EP Iha salaun HAK Farol, 27/02.

Hatutan prezidente  BTL.EP katak iha mandate ne’e sei finalize de’it 4 tanba haree ba dezafiu ne’ebé infrenta mak kestaun sosial, tanba ne’e governu trasa planu estratejiku iha tinan 2030 povu iha teritoriu laran tomak porvolta 90% - 100% sei asesu ba iha bee moos no saneamentu iha rai laran.

"Hau haree ba iha pasadu mandatu dahuluk ami haree katak ba Postu Administrativu 24 to'o agora ami nia mandatu remata projetu 24 iha administrativu ami bele finaliza 4 de’it. Dezafius ne'ebé enfrenta iha ne'eba kestaun sosial atu responde de’it povu sira nia halerik. Itá nia estadu Liuhusi Governu trasa ona planu estratéjia desenvolvimentu nasional analiza 2011-2030 ho metas katak iha tinan 2030 povu iha teritoriu laran tomak pro-volta 90% -100% sei asesu ba iha bee moos no saneamentu ne'ebé seguru, adekuadu no sustentavél. Ita reflete fila fali situasaun iha teritoriu laran tomak ligadu ho ita nia dadus sira ne'ebé relata katak 60% seidauk asesu ba públiku 40% seidauk asesu iha baziku”, Salienta Prezidente BTL.

Iha fatin hanesan Xefe Aldeia Fomento III suku Comoro Filomena Salsinha Gomes afirma, komunidade iha aldeia Fomentu III sei preokupa hela ba bee moos, tanba kanalizasaun bee fou komunidade maioria la hetan tanba ne’e husu parte relevante sira atu responde hela komunidade nia halerik ba bee moos iha area refere.

“Kanalizasaun bee moos ne’ebé foin dada foun ne’e komunidade sira ladun asesu ba bee moos refere, parte balun bee mai dader san de’it no balun bee mai iha tempu kalan, enkuantu kanalizasaun bee iha área eskola esternatu nia sorin ate adata komunidade sei nafatin halerik tanba bee laiha. Enkuantu problema refere hatoo on aba xefe suku Comoro maibé sedauk iha resposta ba preokupasaun ne’e”, Tenik Xefe Aldeia Fomento III

Entretantu, problema bo'ot alokasaun orsamentu jeral estadu ne'ebé mak aloka ba iha bee moos no saneamentu ita hatene sektor bee moos hanesan sektor prioridade, husi primeiru Governu to’o Nunu Governu konstitisional atinji ona 0.1.9.% tinan ida ne'e ita hetan 1.3% nune'e barak ho sektor sira seluk. Relatoriu balun husi estadu katak husi suku iha teritoriu laran tomak  atinji 55%.

Jornalista  : Anselmo & Jaime (Estajiadu)

Editor  : Média RKDTL

 

 

Post a Comment

0 Comments