Diretor Fundasaun Ahisaun Domingos Talo Mau dos Santos
Dili-16/08/2023-Media
Defisiensia, Lixu deit iha folin sa tan ami Ema ho Defisiensia
Tuir
Diretor Fundasaun Ahisaun Domingos Talo Mau dos Santos haktuir, Fundasaun Ahisaun
nu’udar organizasaun ida hodi halibur ema ho Defisiensia. Ahisaun katak “Ahi
belun” Lenda Timor haktuir katak wainhira liurai Timor oan sira atu hakotu
funu hodi hahu moris iha ambiente foun ne’ebe nakonu ho hakmatek maka liurai
nain rua ne’ebe uluk fo kotuk ba malu sira rua halakan ahi ida hamutuk. Roman
dame ka hakmatek husi Ahi fraternidade ida ne’e mak hanaran “Ahisaun”. Ahisaun katak Ahi Belun. Roman ida ne’e sai nu’udar simbolu tempu naroman be loke
dalan ba momentu foun prosperidade.
Tuir sensus tinan 2015 hatudu katak numeru ema ho
defisiensia hamutuk 38.118 iha Timor-Leste. Fundasaun Ahisaun iha mehi hodi
luta ba igualdade direitu no fo atendementu ba ema ho defisiensia atu bele
hetan no hatene sira nia direitu atu sira mos hola parte iha desisaun sira
ne’ebe mai husi ema la ho defisiensia. Iha parte seluk fundasaun Ahisaun
hakarak prepara maluk sira ne’ebe ho defisiensia atu bele asesu ba Sistema
governu no sosiedade.
Fundasaun Ahisaun Hamriik iha loron 19 fulan Abril
tinan 2000, harii husi Pe. Adrian Ola Duli mak hanesan fundador ba Fundasaun
Ahisaun, no nia VISAUN mak wainhira defisiensia iha kapasidade nia sei
hakat hodi kontribui talentu ema ho Defisiensia sira nian, no sira sei fo osan
mean ba ita nia rain no kontribui ba Nasaun no uma Kreda. MISAUN mak hanesan:
1. Hasa’e
fiar an ba ema defisientes sira no ajuda sira atu simu an.
2.
Hasa’e konsiensia
katak, defisientes prezisa respeita no
simu iha komunidade.
3.
Hatene dignidade ema
defisiensia liu husi treinamentu, espiritualidade no buka talentu ne’ebé
haksumik an hela iha sira.
4.
Hatene kreatividades
sira liu husi aktividades balun hanesan, desemvolve hanoin, aumementa manual
skill múzika, treina vokal no servisu seluk ne’ebé ema defisientes bele halo.
5.
Hatene uza situasaun liu husi aktividades humana ne’ebé
ema defisientes sira bele halao hamutuk ho staf fisiku diak.
Fundasaun Ahisaun nia OBJEKTIVU prisipal iha tolu mak
Hanesan tuir mai ne’e:
1.
Atu komunidade bele
respeita ema deficientes sira. Dalan atu hetan objectivu ida ne’e maka, ami fo
treinamentu hanesan komputador ou suku
sapatu, tuir mai ema deficientes sira maka fo treinamentu ba ema isin diak. Wainhira
komunidade haree katak defisiensia bele kontribui buat ruma, iha tempo sira mos
respeitu ema ho defisiensia. Atu hasa’e dignidade sira nia an iha sosiedade.
2.
Buka hetan talentu
ema defisiensia ida-idak nian. Atu habo’ot talentu ema
ho disabilidade iha parte kreatividade.
3.
Haboot sira nia fiar atu
sira mos bele hola parte iha aktividades publiku.
Fundasaun Ahisaun ninia programa prioridade iha haat
(4) mak hanesan tuir mai ne’e:
1. Edukasaun:
Edukasaun Ema ho Defisiesia nain sanulu resin ida (11) mak pasa ona husi Universidade,
na’in hitu (7) hanorin ona iha Eskola Sekundario Teknika Informatica Ahisaun St.
Metinaro, nain haat (4) servisu iha instituisaun Privadu no mos Publiku.
2. Treinamentu
Vokasional: Treinamentu Vokasional hahu iha Tinan
2014-2023, fo ona formasaun Komputador no lian Ingles ba Ema nain atus ida tolu
nulu (130) husi Munisipiu hot-hotu.
3. Advokasia:
Aktividade Sosializasaun kobre iha Munisipiu Liquiça, Ermera, Ainaro, Same,
Bobonaro, Baucau, no Atauro objetivu husi aktividade ne’e mak atu fahe infromasaun
kona-ba direitu Ema ho Defisiensia nian.
4. Dezenvolvementu
Ekonomia no Sutentabilidade: iha tinan lubuk ida
Fundasaun Ahisaun depedensia liu ba Doadores, iha tempu ruma doadores sei
hapara sira nia programa, ho nune’e fundasaun Ahisaun Buka Dalan atu tulun an
liu husi Hari Eskola iha Metinaro, Hakiak fahi iha Ermera, halo to’os iha
Airame Ainaro, no planu atu loke tan kursu Komputador iha Same, hodi tulun an
rasik.
Diretor Fundasau Ahisaun hato’o Mensajen ba maluk
defisiensia sira katak atu labele lakon esperansa nafatin kontinua aprende saida mak
imi iha ona eskil/talentu nebe mak iha kontinua aprende, buka nafatin aprende klean
liu tan husi organizasaun sira nebe servisu ba area defisiensia nian, bele mos envolve-an
iha organizasaun sira labele hare uluk kona ba osan maibe presiza iha uluk imi
nia esperensia atu imi bele aprende buat ruma iha imi nia moris, ha’u nia mensajen
mos ba parte Governu liu-liu Ministeriu sira ne’ebe halo ona parseiru ho Fundasaun
Ahisaun atu ita boot sira nafatin tau fiar ba Fundasaun Ahisaun hodi implementa
programa hirak ne’ebe mak Fundasaun Ahisaun hala’o ona hodi bele apoiu diak liu
tan tan ba maluk sira ho defisiensia ne’ebe mak seidauk asesu ba Edukasaun no
formasaun.
Jornalista: Ermenciana Alves
Editor: Alexandre Salsinha
0 Comments