Imajen: Diretora TLMTL, Sra. Alfiana Lisnahan Reis
DILI-16/07/2023-Media Defisiensia-Misaun lepra Timor-Leste (TLMTL) maka misaun ida ne’ebé ho nia vizaun katak: Atu halakon moras lepra, hodi transforma moris.
Misaun lepra ne’e hahu eziste iha Timor-Leste desde
okupasaun Indonesia. Iha momentu ne’ebá Misaun lepra Timor-Leste, kolabora no Servisu
hamutuk ho misaun lepra Indonesia. bainhira hamosu referendu iha Timor-Leste,
Misaun Lepra Indonesia hadok aan hodi la Servisu hamutuk ona ho Misaun Lepra
Timor-Leste.
Iha tinan 2002 Misaun Lepra Timor-Leste hahu Servisu
mesak ho nia vizaun ida atu halakon moras lepra, hodi transforma moris. Misaun
Lepra existe husi okupasaun Indonesia to’o ohin loron kompleta tinan ba dala
atus ida lima nulu (150) iha Timor-Leste.
Misaun Lepra hahu hosi senhor ida iha Irlandia no lori
tempu nia mós mai iha Timor liu husi Nasaun Vizinos Indonesia. No agora daudaun
Misaun Lepra hetan suporta husi Organizasaun Saúde Mundial (OSM) nomós
Ministério Saúde.
Tuir Diretóra Misaun Lepra Timor-Leste (TLM-TL)
Alfiana Lisnahan Reis hateten, moras lepra maka moras ida ne’ebé ho sinal ka
sintomas hena mutin iha ita nia kulin, no mai husi kutun ida ho naran
Mycobacterium Leprae, Multi Drug Therapy (MDT) no kutun ne’e bele moris iha ema
nia isin lolon durante fulan neen(6) to’o tinan rua(2).
Moras refere bele hada’et liu husi fani, mear bele mós
husi kulit ho kulit maibé ho tempu naruk. Bainhira la halo detekta ka
tratamentu sedu maka sei afeta kauza sai defisiénsia hanesan defisiénsia matan,
defisiénsia fiziku no seluk tan, aimoruk atu kura moras refere maka
multidracdracfica.
Servisu Misaun Lepra laos hare de’it ba iha kurativu moras lepra, maibé iha
parte transformasaun moris ema hotu-hotu hanesan, defisiénsia, komunidade
jerál, ema vuneravél no komunidade ne’ebé presija tulun.
Liu husi servisu hamutuk ho parte relevante sira,
Ministeriu Solidaridade Sosial no Inkluzaun, maka sai hanesan maluk ba ema
defisiénsia nian. Alende ne’e mos Servisu hamutuk ho parseria Organizasaun
defisiénsia sira hanesan Fundasaun Ahisaun, RHTO, KDT-TL, no mós sira seluk.
Misaun Lepra iha nia federasaun ida hanaran Amizade
Global, ne’ebé existe iha Misaun Lepra Australia, Misaun Lepra Inglaterra,
Misaun Lepra Internasional nomós Misaun Lepra iha Nasaun sira seluk. Atu atinji
halakon moras lepra, no transforma moris misaun lepra nia Servisu aliña ho
estratezia global sira.
“Servisu ne’ebé Misaun Lepra Timor-Leste halo maka iha
nivel Nasionál no Munisipiu, oinsá detekta kazu moras lepra ne’e sedu nomós
bele prevene husi estragus ka hetan defisiénsia, liu husi kolaborasaun fahe
informasaun halo gestaun ba moras refere”.
Mensagem husi Diretora Misaun Lepra Timor-Leste
(TLM-TL) Alfiana Lisnahan Reis hateten, Moras lepra maka moras ida ne’ebé kauza
ba ema sai defisiénsia bainhira la halo tratamentu sedu, no konsumu aimoruk
sedu.
Ema ne’ebé hetan moras lepra no afeta katak halakon
tiha deskriminasaun iha komunidade nia leet, dala barak deskriminasaun ne’e ita
labele hare ho matan maibé ema ne’ebé afeta mak bele senti, tanba ne’e enkoraja
maluk ne’ebé afeta moras lepra ka maluk ne’ebé ho defisiénsia atu bele halo tratamentu
lalais hodi halakon moras lepra.
Moderador: Alberto Aleixo
Editora :
Efifania dos Santos
0 Comments