MAP-MS HUSU KOMUNIDADE TAU ATESAUN BA ASU, DADUS HATUDU EMA NAIN HAAT MATE HO VIRUS RAIVA

 

Dili-03/06/2025-Média Defisénsia, Ministeriu Agrikultura Peska no Ministeriu Saude hamutuk ho parseiru dezenvolvimentuv sira realiza worshop “National Strategic Plan for Rabies Managament in Timor-Leste”, hodi prevene no proteze moras raiva iha rai-laran.

Ministru Agrikultura Peska no Floresta Eng. Marcos da Cruz hatete, iha abertura ba atividade worshop, hodi finaliza planu estratejiku nasional ba eliminasaun raiva iha TL ministeriu rua servisu hamutuk ho parseiru sira, hodi haree kona-ba moras raiva ne’ebé akontese liuhusi asu.

“Ohin hamutuk ho parseiru internasional sira realiza worshop ida, hodi finaliza planu estratejiku nasional ba eliminasaun raiva iha TL ita nia tekniku no ministeriu MAP no MS servisu hamutuk no hetan apoiu husi parseiru dezenvolvimentu sira hanesan Organisaun Mundial Saude, Governu Australia no WHO hala’o ona servisu iha parte ida ne’e. Ita rona antes loron ida Juñu asu tata ema balun iha fronteira Oecusse depois halo teste ba ema ne’ebé asu tata ne’e detektak iha moras raiva, nune’e ministeriu rua halo koordensaun hamutuk ho parseiru sira oinsá bele iha sistema ida kontrola ita nia asu atu labele hetan moras raiva”, Dehan Ministru MAPF iha Hotel Novu Turismu, 03/05.

Ministru MAPF hatutan tan, atividade ne’e Ministeriu Saude no Ministeriu Agrikultutura servisu hamutuk no hetan apoiu husi governu Australia fó apoiu 200 mil ba sosa ai-moruk hodi halo vasina ba asu.

“Iha tinan kotuk realiza ona halo vasina ba asu hamutuk 1.585 no agora sei kontinu  vasina ba kazu hamutuk 103 liuliu iha munisipiu tolu hanesan Bobonaro kazu 56, Oecusse 34 no Covalima 13 kazu ne’e ita hetan ema nain haat mate, nain tolu iha Oecusse no ida iha Ermera. Ita haree ne’e problema ne’ebé afeta ba ema nia vida. Governu liuliu Ministeriu Saude no MAP ho parseiru sira haree ita presiza iha planu estratejiku ida sai hanesan giaun id aba ita liuliu ministeriu rua ne’e hodi kordena halo jestaun ne’ebé diak liu hodi kontrola moras raiva ita hakarak servisu to’o jero fali ita kria estratejia ida hodi kontrola no prevene bao in sei lori pampletu sir aba kada suku hodi tau iha sede suku hatudu ba povu atu hamutuk hodi kontrola moras refere.

Ministru salienta tan, IX governu liuliu ministeriu saude iha sentru no klinika barak nia servisu halo tratamentu ba ema depois hetan tata husi asu no MAP nia servisu bainhira asu tata ema ida ekipa foti amostra liuhusi ema nia ran no asu ne’e nia ran, hodi halo teste iha laboratoriu atu hatene asu ne’e iha moras raiva ou la’e no ema nia ran ne’e atu detekta ho asu tata ne’e asu moras raiva ou lae, maibé asu tata molok liu oras 24 tenke lori ba halo tratamentu liu oras ba halo tratamentu ne’e la efektivu ona.

Entretantu, MAPF husu ba komunidade sira hakiak asu tenke kuidadu nia asu halo maus no lori ba hetan vasina, nune’e bele prevene moras raiva. Bainhira ema ruma hetan ona tata husi asu tenke relata lalais ba betirinaria no ba iha klinika sira hodi hetan lalais tratamentu. Tanba Moras raiva akontese ba asu ho sinal kaben nadodon husi asu nia ibun, asu buka mak nakuku ba subar aan mesak no nia haree ema la’o liu nia halai ba tata ne’e moras raiva iha ona asu nia isin lolon presiza hato’o ba MS no MAP liuhusi departamentu sira hodi proteze no prevene lalais asu ne’ebé hetan moras Raiva.

Jornalista   : Geraldino Magno

Editor        : Média RKDTL

 

Post a Comment

0 Comments